Brest Litovsk Antlaşması

Çeşit	Barış Antlaşması
İmzalanma Tarihi	3 Mart 1918
Yer	Brest Litovsk
İmzacı devletler	Osmanlı İmparatorluğu Rusya Sovyet Federatif Sosyalist Cumhuriyeti Avusturya-Macaristan İmparatorluğu Alman İmparatorluğu Bulgaristan
Dilleri	Osmanlı Türkçesi, Almanca, Rusça, Bulgarca

Rus yönetiminin Bolşevik ihtilalini gerçekleştirdikten sonra içinde bulunduğu savaştan çekildiğini açıkladı. Bunun en büyük nedeni olarak Çanakkale Savaşları’ndan sonra ekonomik krize sürüklenmenin yanında Rusya İmparatorluğu’nun geçirdiği Şubat ve Ekim 1917’deki iki büyük iç savaşı oldu. Bu devrimler sonucu Lenin tarafından kurulan Sovyet Rusya, ekonomik durumu yüzünden savaşa karşı durdu. Böylece kurduğu yeni devletle Alman İmparatorluğu, Avusturya-Macaristan İmparatorluğu, Bulgaristan Krallığı ve Osmanlı ile barış antlaşması imzalamak istedi.

Karşılığında bu devletler de büyük topraklar istedi ancak Rusya’daki komünist gruplar bu fikre karşı çıktı. Yeni kurulan Sovyet Hükümeti’de bu durumu ele alıp tartıştıklarında savaş çıkmasındansa toprak kaybını göze aldılar. Aynı zamanda Sovyet Rusya’nın kurulmasıyla Çarlık Rusya hükümetinin de yaptığı gizli antlaşmaları dünyaya açıkladı. Bu antlaşmaların birinde Osmanlı İmparatorluğu’nun toprak paylaşımı da mevcuttu.

Brest Litovsk Antlaşması Nedir?

Brest Litovsk Barış Antlaşması, 3 Mart 1918 Bolşevik devriminden sonra Rusya’nın dünya savaşından çekildiği; Almanya, Avusturya-Macaristan, Bulgaristan ve Osmanlı devletleriyle imzaladığı barış antlaşmasıdır.

1915’teki Londra Antlaşmasında Anadolu topraklarının Akdeniz kıyıları İtalyanlara devredileceği, 9 Mart 1915 tarihinde Fransa, İngiltere ve Rusya’nın gizli yaptığı antlaşmada Boğazların Ruslara bırakılacağı, Sykes-Picot Antlaşması ile Güney ve Güneydoğu bölgelerinin ve Suriye, Musul, Lübnan, Kilikya bölgelerinin Fransa’ya; Irak, İran ve Arap Yarımadasının ise İngiltere’ye bırakılacağı ortaya çıktı. Sovyet Rusya’nın teklifini 27 Kasım’da ilk kabul eden Almanya olurken Rusya ve Almanya, Avusturya-Macaristan İmparatorluğu, Bulgaristan ve Osmanlı Devleti arasında 15 Aralık 1917’de görüşmeler başlamış oldu. 3 Mart 1918 tarihinde ise bu antlaşma imzalandı. Bu barış antlaşmasının maddeleri ise birçok yarım kalmış durumu etkiledi.

Brest Litovsk Antlaşması Maddeleri

1. Osmanlı Devleti, Almanya, Avusturya-Macaristan ve Bulgaristan ile Sovyet Rusya arasında savaş sona erecek ve barış dönemi başlayacaktı.
2. Antlaşmayı imzalayan taraflar, diğer hükümetlerin ya da askeri örgütlerin aleyhine yapılan kışkırtmalara son verecekti.
3. Sovyet Rusya, eski ya da yeni tüm ordularını terhis edecekti ve Doğu Anadolu Bölgesi’nde işgal altında olan Ardahan, Batum ve Kars’tan çekilecekti.
4. Rusya ile Ukrayna arasında barış antlaşması imzalanacak ve iki taraf da bu antlaşmayı kabul edecekti. Aynı zamanda Polonya, Litvanya, Letonya ve Estonya boşaltılacak, burada tutuklanan halk serbest bırakılacaktı.
5. Baltık Denizi ve Karadeniz’de ticari gemiler serbest şekilde dolaşabilecekti.
6. Almanya’nın bu antlaşmada önermesi üzerine Baltık Denizi’ne kıyısı bulunan her ülke davet edilecekti.
7. Asker ve sivil esirler karşılıklı olarak iade edilecekti.
8. Antlaşmayı imzalayan her taraf, Afganistan ve İran’daki bağımsızlıklarını onaylayarak, toprak bütünlüğünü kabul edecekti.

Brest Litovsk Antlaşması Önemi

Bu antlaşma sayesinde Osmanlı, kaybettiği toprak parçasını son kez kazandı ve askerî açıdan rahatladı. Rusya, bu antlaşma ile savaştan kısmen de olsa çekildi. İtilaf Devletleri bloğu sarsılıp bu antlaşmayı onaylamazken İngilizler, Gümrü bölgesinde Ermeni Devleti kurulmasına yardım etti.

Yardımcı Olabilecek Bağlantılar:

• Brest Litovsk Antlaşmanın Tam Metni (ENG)
• Wikipedia: Traktat brzeski (LEHÇE)