| Çeşit | Barış ve Ticaret Antlaşması |
| İmzalanma Tarihi | 21 Temmuz 1774 |
| Yer | Kaynarca, Dobruca |
| İmzacı devletler |  Rusya İmparatorluğu Osmanlı İmparatorluğu |
| İmzalayanlar | Muhsinzade Mehmed Paşa Petro Rumyantsev |
| Dilleri | Osmanlı Türkçesi, Rusça, İtalyanca |
Küçük Kaynarca Antlaşması, Osmanlı ve Rusya arasında Güney Dobruca’daki Küçük Kaynarca kasabasında 1768-1774 yılında, Padişah 1. Abdülhamit zamanında imzalanmıştır.
Rus donanması Osmanlıların gemisini yakmıştır. Daha sonrasında yapılan Kartal Meydan Muharebesi‘nde de Osmanlı yenilmiştir. Olayları duyan 3. Mustafa’nın kederinden öldüğü rivayet edilir. Tahta geçen 1. Abdülhamit barışın olmasını arzu etmiş ve bu sayede antlaşma imzalanmıştır. Ülkenin zaten iyi olmayan ekonomik dengesi daha da kötüleşmiştir.
1774 Küçük Kaynarca Antlaşmasının Nedenleri
- Ruslar, Lehistan’ın içişlerine bulaşmış, kral seçmelerine karışmıştır. Bunun üzerine Lehistanlılar yeni gelen krala karşı gelmişlerdir. Ruslar, isyan eden Lehlileri yenmişler bir de Osmanlı topraklarına kadar kovalamışlardır.
- Rus ordusu Kırım’ı işgal etmiştir.
- Ruslar ayrıca 1770’te çeşme limanında Osmanlı donanmasını yakmıştır.
- Çariçe 2. Katerina’nın Kafkasları ele geçirmek istemesi.
- Rusya’nın megola olarak adlandırdığı sıcak denizlere inme politikası bir başka sebeptir.
Küçük Kaynarca Antlaşmasının Maddeleri
- Kırım bağımsız olacak ve dini açıdan Halife’ye bağlı kalacaktır,
- Rusya, Karadeniz de donanma bulundurabilme hakkına sahiptir. Rus gemileri de boğazdan daha kolay bir şekilde geçebilecektir,
- Eflak, Boğdan ve Ege Adaları Osmanlı’ya bırakılacaktır; ancak yöneticiler buradaki vatandaşları serbest bırakmak zorundadır,
- Osmanlı, savaş tazminatı ödeyecektir,
- Rusya, Osmanlı’daki Ortodoksların haklarını koruyabilecektir,
- Azak, Yenikale, Kerç, Kılburun kaleleri ile Kabartay ve Dinyeperbuğ ırmakları arasındaki kalan tüm araziler Rusların olacaktır,
- İngiltere ve Fransa’ya verilen kapitülasyonları aynı oranda Rusya’da kullanabilecektir.
Küçük Kaynarca Antlaşmasının Önemi
- Osmanlı’nın 18. yüzyılda imzalamış olduğu en ağır antlaşmadır,
- Osmanlı Karadeniz’deki hakimiyetini tehlikeye sokmuş ve artık Türk gölü olmaktan çıkmıştır,
- Rusya, Osmanlı’nın içişlerine karışma fırsatı bulmuştur,
- Ruslar ortodoksların koruyuculuğunu üstlenmiştir,
- Halkı Müslüman olan bir ülke yani Kırım, Osmanlı’dan ayrılmıştır,
- Tarihte ilk defa Osmanlı savaş tazminatı ödemiştir,
- Karadeniz artık Türk gölü olmaktan çıkmıştır,
- Ruslar ilk kez kapitülasyonlardan faydalanmaya başlamıştır,
- Balkanlar ve boğazlar balkanlardan gelen tehditlere açık bir konuma gelmiştir,
- Rusya sıcak denizlere inme konusunda önemli bir yer kat etmiştir,
- Halifeliğin dini açısından yararlanmak istenilmiştir.
1774 Küçük Kaynarca Antlaşması Osmanlı Devleti açısından ne tür sonuçlar ortaya çıkardı?
- Osmanlı, 3 büyük devlet konumundan devre dışı bırakılmıştır,
- Osmanlı, Uluslararası saygınlığını kaybedilmişş, itibarını yitirilmiştir,
- Rusya konsolosluk açabilecek, diğer konsolosluklara verilen halklar bu ülkeye de verilecektir.
Ayrıca Prof. Dr. Roderic H. Davison bu antlaşmayla alakalı yazdığı bir makalede “Dosografa Kilisesi” hakkında harf hatasının bazı sorunlara yol açtığını da açıklamıştır.
Faydalı Bağlantılar;
