Mondros Ateşkes Antlaşması

» » Mondros Ateşkes Antlaşması

mondros-ateskes-antlasmasi
ÇeşitAteşkes Antlaşması
İmzalanma Tarihi30 Ekim 1918
YerMondros
İmzacı
devletler
Birleşik Krallık
Fransa
Osmanlı İmparatorluğu
İtalya Krallığı
Karadağ Krallığı
Sırbistan Krallığı
Yunanistan Krallığı
İmzalayanlarAmiral Calthorpe
Rauf Bey
Dilleriİngilizce, Fransızca, Osmanlı Türkçesi

1. Dünya Savaşı’nın sonlarına doğru Osmanlı ve müttefikleri bu savaşta daha fazla direnemeyeceklerini ve devam edemeyeceklerini anlamışlardı. İlk olarak Bulgaristan’ın savaştan çekilmesiyle birlikte Osmanlı Devleti’nin Almanya ile bağlantısı kesilmiştir. Böylelikle Almanya’nın ordumuza askeri malzeme göndermesi neredeyse imkansız hale gelmiştir.

Galip devletler Wilson İlkeleri’nin doğrultusunda bir antlaşma imzalamak istiyorlardı. ABD, Almanya ve Avusturya – Macaristan’ın isteklerini değerlendirirken Osmanlı Devleti’nin ateşkes teklifine cevap dahi vermemiştir. Talat Paşa’nın sadrazamlıktan istifa etmesi üzerine Tevfik Paşa sadrazam olmuştur. Yeniden İsviçre aracılığıyla ateşkes teklifinde bulunan Tevfik Paşa’da maalesef olumlu bir yanıt alamamıştır. Tevfik Paşa’nın sunduğu öneri de kabul edilmeyince sadrazamlıktan alınmış ve yerine Ahmet İzzet Paşa sadrazam olarak atanmıştır. Çok büyük çaba veren Osmanlı Devleti’nin Mondros Ateşkes (Mütarekesi) Antlaşması teklife sonunda değerlendirmeye alınmış ve kabul edilmiştir.

Mondros Ateşkes Antlaşması Nedir?

Mondros Ateşkes Antlaşması , 30 Ekim 1918 tarihinde Türk ordusunun silah bırakmasını açıkça belirten Osmanlı İmparatorluğu ile Müttefikler arasında HMS Agamemnon zırhlısında imzalanan ateşkes antlaşmasıdır.

mondros-harita
Mondros antlaşmasının sonrasında itilaf devletlerinin işgal ettiği toprakları gösterir harita.

İngilizler, ateşkes görüşmelerinin 30 Ekim 1918 tarihinde Limni Adasının Mondros limanında yapılacağını Osmanlı Devleti’ne bildirmiştir.

Osmanlı adına, başkanlığını Bahriye Nazırı Hüseyin Rauf Orbay’ın yaptığı bir heyet ile İngiliz Amiral Calthorp’un başkanlık yaptığı itilaf devletleri heyeti arasında imzalanmıştır. Bu antlaşmayı imzalamaya giden Osmanlı Heyeti, ortak olarak belirlenecek hükümlere göre bir mutabakat sağlanacağını düşünüyordu; ancak maddeler çoktan belirlemişlerdi. Sunulan maddeler ateşkes antlaşmasından çok teslim olmaya yönelik bir belgeye benziyordu. Osmanlı Devlet antlaşma maddelerinin hafifletilmesine yönelik tekliflerde bulunduysa da bu teklif dikkate alınmadı ve maddelerde değişiklik yapılmadı.

Agamemnon-zirhlisi
Ateşkesin imzalandığı Agamemnon zırhlısı.

Bu görüşmeler 5 gün sürmüştür. 5. gün sonrasında ise Osmanlı Devleti ile İtilaf Devletleri arasında Mondros Ateşkes Antlaşması imzalanmıştır. 31 Ekim günü yürürlüğe giren antlaşmanın 7. maddesi itilaf Devletleri’nin amacını apaçık ortaya koymuştur. 7. Maddesinde yer alan “herhangi bir tehdit durumunda bu noktaların işgal edilme hakkının itilaf devletlerinde bulunması” maddesiyle Osmanlı’yı parçalamaya yönelik girişimlerde bulunulduğu belli edilmiştir. Antlaşma 25 maddeden oluşmuştur ve maddeler aynı olmasa da Almanya, Avusturya – Macaristan ve Bulgaristan’ın imzaladığı ateşkes antlaşmasının hükümleri ile benzerlik göstermekteydi.

mondros-imza
Mondros’u imzalayan heyet.



Mondros Ateşkes Antlaşması’nın Maddeleri

  1. Çanakkale ve İstanbul boğazları İtilaf Devletleri tarafından resmen işgal edilecektir. Bu boğazlar geçişe açılacak ve Karadeniz’e geçiş serbest olacaktır.
  2. Sulara yerleştirilen mayın, torpido, kovan ve diğer engellerin yerleri İtilaf Devletleri’ne gösterilecek ve bunların kaldırılması için yardım edilecektir.
  3. Karadeniz’e yerleştirilen mayınlar hakkında da gerekli bilgi İtilaf Devletleri’ne verilecektir.
  4. Osmanlı Devleti’nin esir ya da tutuklu olarak tuttuğu İtilaf güçlerinin ve Ermenilerin bütün esirleri kayıtsız ve şartsız olarak salıverilecektir.
  5. İç güvenliği ve sınır güvenliğini sağlayan birlikler haricindeki bütün Osmanlı ordusu derhal terhis edilecektir. Türk ordularının ilerideki durumu ise İtilaf Devletleri tarafından Türk ordusuna danışılarak belirlenecektir.
  6. Türklerin hâkimiyet gösterdiği sulardaki bütün savaş gemileri İtilaf Devletleri’ne verilecek ve bu gemiler belirlenen limanlarda gözaltında tutulacaktır.
  7. Sınırlar içerisinde İtilaf Devletleri’nin güvenliğini tehdit edecek bur durum söz konusu olduğunda, İtilaf Devletleri istedikleri herhangi bir stratejik noktayı işgal edebileceklerdir.
  8. Osmanlı Devleti’ne ait olan liman, demiryolu ve tersaneler İtilaf Devletleri’ne açılacak ve rahatça kullanabilecekler. Osmanlı gemileri, bu devletlerin hizmeti altında olacaklar.
  9. Osmanlı Hükümeti’ne ait olan tersane ve limanlardaki bakım onarımla ilgili araçlardan İtilaf Devletleri yararlanacaktır.
  10. İtilaf Devletleri, Toros tünellerinde hâkimiyet sağlayacaktır.
  11. Kuzey – Batı İran ve Kafkasya’dan Osmanlı derhal geri çekilecektir.
  12. Türk Hükümetlerinin makam haberleşmeleri dışındaki telsiz telgraf ve kablolar İtilaf Devletleri tarafından denetlenecektir.
  13. Ticari, askeri ve denizle ilgili tüm araç ve gereçlerin tahribi önlenecektir.
  14. Mazot, yağ ve kömür rezervleri Türkiye’den alınacak ve bu maddeler kesinlikle ihraç edilmeyecektir.
  15. Halkın ihtiyaçları göz önünde bulundurularak bütün demiryolları halkın kullanımına açık hale getirilecektir. Bu demir yollarının kontrol ve denetimi belirlenen zabıtalar tarafından yapılacaktır.
  16. Suriye, Yemen, Hicaz, Asir ve Irak’taki birlikler en yakın İtilaf güçlerine giderek teslim olacaklardır.
  17. Bingazi ve Trablus’ta ki Osmanlı subayları İtalyan garnizonlarına teslim olacaktır.
  18. Subaylarla birlikte bu topraklarda bulunan limanların İtalyanlara teslim bırakılacaktır,
  19. Asker ya da sivil fark etmeksizin bütün Alman ve Avusturya uyruklu kişiler en geç bir ay içinde Türkiye sınırlarından çıkartılacaktır.
  20. Askeri teçhizatın, Osmanlı ordusunun ve nakil vasıtaların terhis ve teslim edilmesi konusunda, İtilaf Devletleri’nin verdiği emirler kayıtsız şartsız derhal yerine getirilecektir.
  21. İtilaf Devletleri’ni temsilen bir üye belirlenecek ve bu üye Türk Donatım Bakanlığı’nda (İaşe) çalışacaktır. Bu üye istenilen her bilgiyi ilgili devletlere verecek ve bu devletlerin ihtiyaçlarını da temin edecektir.
  22. Savaş’ta İtilaf Devletleri tarafından esir alınan Türk askerleri, Türk devletine teslim edilmeyecek ve İtilaf Devletleri’nin nezdinde bulundurulacaktır. Askerlik çağının dışındaki ve askerlik yapamayacak durumda olan sivillerin Türkiye’ye verilmesi konusu ise bu devletler tarafından görüşülecektir.
  23. Osmanlı’nın merkezi devletlerle olan ilişiği tamamen kesilecektir.
  24. Vilayet-i Sitte adı verilen altı Ermeni bölgesinde (Erzurum, Van, Sivas, Bitlis, Elazığ, Diyarbakır) herhangi bir karışıklık çıkması durumunda İtilaf Devletleri bu bölgeleri işgal edebilecek.
  25. Silahlı çatışmalar ve düşmanca faaliyetler 31 Ekim 1918 Perşembe günü öğlen zamanından itibaren son bulacaktır.
osmanli-teslim-asker
Osmanlı askerleri, İngiliz birliklerine teslim oluyor.

Mondros Ateşkes Antlaşması Maddeleri 7 ve 24. Maddeler

Özellikle Mondros Ateşkes Antlaşması’nın 7. Ve 24. Maddeleri tamamen Osmanlı’yı yok edecek ve parçalayacak nitelikteydi.

Antlaşmanın 7. maddesinde yer alan hükme göre İtilaf güçleri, ülkede tehdit görmesi durumunda o bölgeyi işgal edebileceklerdi ve bu maddeyi baz alarak Osmanlı’yı işgal etme hakkını kendilerinde bulacaklardı. Önemli maddelerinden bir diğeri de 24. maddesidir. Bu maddede ki hükme göre Doğu Anadolu Bölgesi’nde bir Ermenistan kurulması amaçlamışlardır. Yani vilayeti sitte adı verilen bölgelerde bir tehlike sezilirse bu bölgeler işgal edilebilinecek ve yeni bir devlet kurulması sağlanacaktı. Bu antlaşmanın imzalanmasından sonra düşman devletler antlaşmada belirttikleri maddeleri dayanarak ülkemizi işgal etmeye başlamışlardır.

ingiltere-mondros
Bağdat’ta halka İngiliz birlikleri tarafından Mondros açıklanıyor. Kaynak: iwm.org.uk

Mondros Ateşkes Antlaşması’nın Önemi

Mondros Ateşkes Antlaşması ile birlikte bir zamanların en güçlü ülkesi olan ve bütün cihanda hâkimiyet sağlayan Osmanlı İmparatorluğu fiilen yok olmaya yüz tutmuştur. Osmanlı’nın yok olması ve parçalanmasının nedeni ise bu antlaşmada yer alan ağır hükümler olarak bilinmektedir. Yer alan hükümler iki devletin ateşkes ilan etmesine yönelik olmayarak, resmen Osmanlı’yı parçalamaya ve yok etmeye yönelikti.

Mondros’tan sonra Osmanlı’da büyük insan kayıpları yaşanmış, orduları yok olmuş, haberleşme araçları, ulaşım araçları, silah ve tersaneleri tamamen düşman ülkelere teslim edilmişti. İşgalci güçler ilk İstanbul olmak üzere bütün Anadolu’yu ele geçirme planları yapıyorlardı.

İşgaller ve Osmanlı’yı yok etme çabalarının sonucunda insanlarda Kurtuluş Savaşı azmi doğmuştur. İnsanlar işgalleri daha fazla kaldıramayacağını düşünerek vatanını savunma ve düşman devletlerden kurtarma kararı almıştır. Kararlar çeşitli illerde yaptıkları mitinglerle dünyaya duyurmuşlardır. Birçok ilde mitingler yaparak kararlılıklarını sürdürürken bir yandan da silahlı teşkilatlanma hazırlıkları başlamıştır. Ankara Hükümeti, milli mücadele dönemindeki zaferleriyle bugünkü Türkiye Cumhuriyeti sınırlarını 1923 Lozan Barış Antlaşması‘yla beraber çizmiştir.

Yardımcı Olabilecek Video

Yardımcı Olabilecek Bağlantılar:

İlk yayınlanma tarihi: Temmuz 23, 2017
Son güncellenme tarihi: 26 Ocak 2020

Bu makalede yer alan tüm bilgiler çeşitli resmi tarihi kaynaklardan faydalanılarak ekibimiz tarafından oluşturulmuştur. Detaylar için eksik bilgi bilgilendirme sayfamıza bakabilirsiniz.

1. Viyana Kuşatması

Antlasmalar.com
6 dakikada okuyabilirsiniz

Senedi İttifak

Antlasmalar.com
2 dakikada okuyabilirsiniz

Kerden Antlaşması

Antlasmalar.com
1 dakikada okuyabilirsiniz

4 Replies to “Mondros Ateşkes Antlaşması”

  1. Şu 25 Maddenin birde Yabancı Dil de İtilaf Devletlerinden bir Yetkilinin İmzalı olan Tutanağını nerededir Acaba ?

    1. açıkçası bulan var ve bize gönderirse direkt yazıya ekleriz.

  2. mondros ateşkes antlaşmasını çok net anlatmışsınız.

  3. O ZAMANLARDA YENİ KURULACAK OLAN TÜRKİYE CUMHURİYETİNİN ATATÜRKÜN VE SİLAH ARKADAŞLARININ OZAMANKİ ŞARTLAR SİLSİLESİNDE T.C Nİ NASIL KURDUKLARINI ANLAYIN ANLATIN ANLATTIRIN SELÇUKLUDA OSMANLIDA BİZİM ATAMIZ ATATÜRKTE BİZİM ATAMIZ ATALARINI TANIMAYAN İT PEŞİNDE GEZER.SADECE 100 YIL DEĞİL.İLELEBET PAYİDAR OLACAK

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir