Aynalıkavak Antlaşması Önemi ve Maddeleri

Çeşit	Düzenleme ve Ticaret Antlaşması
İmzalanma Tarihi	21 Mart 1779
Yer	İstanbul
İmzacı devletler	Rusya İmparatorluğu Osmanlı İmparatorluğu
Dilleri	Osmanlı Türkçesi, Rusça

Aynalıkavak Antlaşması; Osmanlı Devleti ile Rusya İmparatorluğu arasında imzalanan bir sözleşme niteliğindendir. Bir düzenleme ve ticaret antlaşması olarak tarihteki yerini alan söz konusu antlaşma 21 Mart 1779 tarihinde taraflar tarafından kabul edilerek imzalanmıştır. Aynalıkavak (Tenkihname) Antlaşması’nın diğer bir özelliği de Kırım konusunda yer alan maddeler ile dikkat çekiyor olmasıdır.

Aynalıkavak Antlaşması’nın ortaya çıkmasında önemli rol oynayan temel unsur; Kırım Hanlığı’nda meydana gelen olaylardır. Küçük Kaynarca Antlaşması ile Kırım’ın bağımsızlığını Osmanlı kabul etmek durumunda kalmıştı. Yalnız bağımsızlık sürecinde yönetimi ele alan Kırım Hanı Şahin Giray’ın Rus yanlısı bir politika izliyor olması da sorunları beraberinde getiren bir gelişme oldu. Şahin Giray’ın Ruslara yakınlaşması sonrasında Kırım bölgesinde isyanlar baş göstermeye de başladı. Kırım’da ikamet eden Tatarlar arasında bir isyan ortaya çıktı.

Tatarlar tarafından isyan çıkarılması üzerine Rusya İmparatorluğu Şahin Giray’ı; Osmanlı ise Şahin Giray’ın kardeşi olan Selim Giray’ı destekledi. Ayaklanmanın bastırılması üzerine de Rusya ile Osmanlı masaya oturarak uzlaşı yolları aramaya başladı. Osmanlı ve Rus delegelerinin yer aldığı konferansta Fransa ile İngiltere de aracı konumunda yer almıştı. Bu toplantının sonucunda da Aynalıkavak Kasrı’nda aynı ismi taşıyan bir antlaşma imzalandı.

Aynalıkavak Antlaşması’nın Önemi ve Maddeleri

1. Osmanlı Devleti, Şahin Giray’ın Kırım Hanlığı’nda var olan yönetimini tanıyacaktı,
2. Küçük Kaynarca Antlaşması şartları kabul edildi,
3. Kırım Hanlığı’nın sonraki yöneticilerini başa geçirmeden önce halifeden onay alacaktı,
4. Osmanlı Devleti tarafından Akdeniz ve Karadeniz içerisinde Fransa ile İngiltere’ye vermiş olduğu ticari haklar ile beraber imtiyazları; bu antlaşmadan sonra Rusya’ya da tanımaya başlayacaktı,
5. Kırım sınırları içerisinde Rus hâkimiyeti sürmeye devam edecekti.

Kırım’ın bağımsızlığını kabul eden Osmanlı Devleti; Aynalıkavak Antlaşması ile de bu durumu onaylayan bir tavır sergilemiş oldu.  2. Katerine, İsveç’in Osmanlı ile ittifak yapmamasını istiyordu. 1783 yılında Rusya en sonunda Kırım’ı ilhal etti.

Yardımcı Olabilecek Bağlantılar:

• Antlaşma Hakkında Rusça Kaynak

İşinize Yarayabilecek Video