Birinci Kanal Harekâtı Osmanlı Devleti’nin güçlü askeri donanmasıyla yaptığı ve Süveyş Kanalı’nı ele geçirmek için çarpıştığı önemli girişimler arasında yer alır. Bu önemli harekâtın düzenlediği sırada 1. Dünya Savaşı başlamış ve Osmanlı Devleti de diğer devletler gibi savaş hazırlıkları yapmaktaydı.
Savaş sırasında tüm devletler birçok askeri donanmaya sahip olarak hareket ediyorlar ve toprak kaybetmemek için ellerinden geleni yapıyorlardı. Tüm bunlar devletlerin menfaatleri ve hâkimiyetlerinin bekası için önem taşımaktadır.
Devletler sadece asker güçlerini kullanmamakta, aynı zamanda yaptıkları savaş stratejileri ile de topraklarının korunmasını sağlamaktadır. Bu stratejilerden en önemlisi Osmanlı Devleti’nin geliştirmiş olduğu Kanal Harekâtlarıdır. Daha sonra da ikinci bir hamlesi gelecek olan Birinci Kanal Harekâtının temel amacı İngilizlere yönelik olarak yapılan hamledir.
Kanal Harekatındaki Amaç
Bu girişimde asıl amaç İngilizleri Mısır sınırları içerisinde tutarak, İngiliz Ordusu’nun batı cephesine askeri destek göndermesini engellemektir. Bu engelleme girişimi yetersiz askeri güce sahip olan Osmanlı Ordusu için büyük önem taşımaktadır. Bu sebeple Osmanlı Ordusu Kanal Harekâtlarına büyük önem vermiş ve askeri güçlerini buralarda kullanmışlardır. Buna bağlı olarak aynı zamanda da Mısır’ı kendi topraklarına katmak isteyen Osmanlı Ordusu İngilizleri yenilgiye uğratmanın çabası içinde oldular. Bu çabayla birlikte Mısır’da yaşayan Türk-Müslüman halk kurtarılacak ve Osmanlı’nın üstünlüğü bir kez daha kabul edilecekti.
İngiliz Donanması Güçlüydü
Osmanlı Devleti, Mısır halkının da kendilerine destek vereceklerini düşünmekte ve hatta halkında İngilizlere karşı ayaklanacağını öngörmekteydi. Harekât Bahriye Nazırı Cemal Paşa önderliğinde başlatıldı.
Cemal Paşa komutasındaki binlerce kişilik ordu çarpışmaya hazır hale getirildi. Bundan sonra Türk Kuvvetleri, 14 Ocak 1915 gece yarısı Gazze Hattı’na kadar yürüyüşe başladı. Bu ileri yürüyüş 2 Şubat’a kadar devam etti ve Timsah Gölü yakınlarında taarruz emri verildi. Bu emir doğrultusunda Türk Kuvvetleri askeri gücünü kullanarak taarruza geçti; ancak güçlü ve donanımlı yapıya sahip olan İngiliz Ordusu Osmanlı’nın başlattığı güçlü ateşe karşı koymayı başardı.
Karşı koyma sırasında İngiliz Ordusu, Osmanlı Devleti’ni büyük kayıplara uğrattı. Bu kayıplar hem gerekli teçhizatın tükenmesine hem de birçok şehit verilmesine sebep oldu. Durumun farkına varan ve kayıpların çok fazla olduğunu anlayan Cemal Paşa daha fazla devam edemeyecekleri kararına vardı. Güçsüz düşen ordusu ve askerleri için geri çekilme kararı aldı. Ordu Gazze hattına geri çekildi. Türk Kuvvetleri, 15 Şubat’ta Gazze-Birüssebi hattına geri çekilme kararı alındı.
