| Çeşit | Barış Antlaşması |
| İmzalanma Tarihi | 30 Temmuz 1974 |
| Yer | Cenevre |
| İmzacı devletler |  Birleşik Krallık Türkiye Yunanistan |
| İmzalayanlar | Georgios Mavros James Callaghan Turan Güneş |
Cenevre Antlaşması 25-30 Temmuz 1974’te Türkiye, Yunanistan ve Birleşik Krallık arasında imzalanan antlaşmadır.
Bu antlaşmadan önce Cenevre görüşmeleri yapılmış ve Kıbrıs sorununa dair kararlar alınmaya çalışılmıştır. Buna bağlı olarak antlaşma içerisinde yer alan devletler görüşlerini belirtmiş ve ortak karara varmaya çalışmışlardır. Cenevre görüşmelerinin yapıldığı bu dönem Soğuk Savaş dönemi olarak bilinmekte ve birçok devletin mağlup olduğu süreç içerisinde yer almaktadır. Soğuk Savaş dönemi ateşkesin ardından yapılan görüşmeler üç büyük ülke için büyük önem taşımakta ve uzlaşma noktasında ülkelerin menfaatini taşımaktadır. Yapılan görüşmelere üç büyük ülkenin dışişleri bakanı katılmış ve ülkelerini temsil etmişlerdir. Görüşmelerde sadece bu üç ülkenin ana hat olarak yer alması Kıbrıs’a olan yakınlıklarına ve Kıbrıs’ta toprak bulundurmalarına bağlı olarak belirlenmiştir. Bu anlamda antlaşmada yer alan devletler Kıbrıs’ın teminatçısı olup birçok tehlikeyi Kıbrıs’tan uzak tutmaya çalışmışlardır. Bu esnada AB, Sovyetler Birliği gibi devletlerde görüşmelerde gözlemci kolu oluşturmuşlardır.
Antlaşmanın temel amacı olarak Kıbrıs’ı Rum işgalinden kurtarmak yer almaktadır. Bu işgaller Kıbrıs’ta hak sahibi olan devletler için tehdit oluşturmakta ve onlarında varlığını hiçe saymaktadır. Bu sırada devam eden Rum işgalleri için Türk kuvvetleri önlemlerini almış ve savunmalarına devam etmiştir. Görüşmelerde Türkiye’yi o dönemki dışişleri bakanımız Turan Güneş temsil etmiştir.
Cenevre Antlaşması Bazı Maddeleri
- 1960 Anayasasının düzenlenmesi öngörülmüş ve yapılan bu antlaşmaya üç büyük devlet sadık kalmak durumundadır. Bunun içinde devletler Rum işgallerine karşı tedbirler almak zorunda kalmışlardır. Bunun için Kıbrıs’ta ateşkes çizgisi belirlenmiş ve bu belirleme Türkiye saatine göre 30 Temmuz gece yarısı olarak belirlenmiştir.
- Kıbrıs dâhil bütün Türk bölgelerinden diğer devletler çekilecek ve bunun için antlaşmada yer alan devletler Türkiye’ye destek sağlayacaktır. Tüm bu olumsuzluklar sona erinceye kadar Cenevre görüşmeleri devam edecek üç büyük devlet kararları değerlendirmek için bir araya gelecektir.
Bazı kararların alınması ve antlaşma maddelerinin değerlendirilmesiyle birlikte Kıbrıs çevresindeki tehditlerden kurtulacaktır. En azından bu üç büyük devlet bunun için önemli adımlar atmış ve Rum işgallerinin sona ermesi için gerek askeri birliklerini gerek se devlet yönetimini devreye sokmuşlardır.
En büyük kayıp görüşmelerden önce yapılan 15 Temmuz 1974’te Rumların yaptığı darbe olmuştur. Bu darbe devletleri harekete geçirmiş ve görüşmeleri hızlandırmıştır. Bu dönemde darbe yapan milliyetçi Rumlar Kıbrıs’ta oluşan Enosis örgütünün doldurmasına gelmiş ve ayaklanmaya başlamıştır. Rum örgütü Kıbrıs’taki Rumları her türlü yönetime karşı kışkırtmış ve Rumların Türk yönetimine saldırmasına neden olmuştur.
Türk Ordusu da savunma hatları oluşturmuş ve buralarda gerekli yerlerde savunmalarını gerçekleştirmiştir. Bu sıralarda görüşmeler Ağustos ayına kadar devam etmiş ve ülkeler önerilerini sunmayı sürdürmüştür. Türkiye, 12 Ağustos günü son önerilerini sunmuştur. Daha sonra yapılan görüşmelerde Rumların devletleri oyalaması ve geri çekilmeme kararı alması görüşmeleri olumsuz olarak sonuçlandırmıştır. Bu sırada yapılan savunmalarda başarısız kalınca görüşmeler kesilmiş ve olay ortada kalmıştır. Bu duruma daha fazla dayanamayan devletler Kıbrıs Barış Harekâtını gerçekleştirdi.
14 Ağustos’ta sabah saatlerinde başlayan Kıbrıs Barış Harekâtı Türk köylerini Rum işgallerinden kurtarmak ve Rumlara destek veren terör örgütleri bitirmek için yola çıktı. Bu harekât esnasında bazı bölgeler kurtarılmış bazı bölgeler ise Rumların esareti altında kalmıştır.
Yardımcı Olabilecek Bağlantılar
