| Çeşit | Ticaret Antlaşması |
| İmzalanma Tarihi | 16 Ağustos 1838 |
| Yer | İstanbul |
| İmzacı devletler |  Birleşik Krallık Osmanlı İmparatorluğu |
| İmzalayanlar | 2. Mahmut Kraliçe Viktorya |
| Dilleri | Osmanlı Türkçesi, İngilizce |
Osmanlı Devleti’nin İngiltere ile İstanbul’un imzaladığı antlaşmadır. Antlaşma 1838 yılında iktisadi ilişkilerin yoğunlaştığı dönemde Balta limanı semtinde imzalanmıştır. 8 Ekim 1838’de ilk önce Kraliçe Victoria tarafından daha sonra da Sultan 2. Mahmut tarafından onaylanmıştır.
Bu antlaşma Osmanlı ve genel anlamda Türk tarihinin ilerlemesi açısından önemli sonuçlar doğuran bir antlaşmadır.
Osmanlı 1826 yılından beri ülkedeki hammaddelerin yurtdışına çıkmasını engellemek için yedi-vahid yani tekel sistemini yürürlüğe koymuştur. İngiltere, Osmanlı’ya baskı yapıyordu bunun nedeni ise bu uygulanan sistemin İngiltere’nin çıkarlarına uymamasıdır. Mustafa Reşit Paşa, Mısır valisi Kavalalı Mehmet Ali Paşa‘nın isyanını bastırmak için İngilizlerden yardım istemiştir. Bu isyana destek olacak olan İngiltere ticari bakımdan büyük ayrıcalık veren Balta Limanı Antlaşması‘nı imzalamak istemiştir.
Balta Limanı Antlaşmasının Önemi ve Maddeleri
- Yedi-vahid yani tekel sistemi kaldırılmıştır.
- İç ticarete İngilizlerin de katılabilecek olması öngörülmüştür.
- İngiliz vatandaşları Osmanlı ürünlerini ihraç etme hakkına sahip olmuşlardır.
- Transit resmi kaldırılmıştır.
- İngiliz gemileriyle gelen İngiliz ürünleri bir defaya mahsus gümrük vergisi ödeyebilme hakkına sahip olabileceklerdir.
- Osmanlı İmparatorluğu sınırları içinde ticaret yapan İngilizler, Osmanlı vatandaşlarından bile daha az vergi ödeyeceklerdir.
Balta Limanı Antlaşmasının Osmanlı Ekonomisine Etkileri
- Kapitülasyon sistemi bu antlaşmalar sayesinde sağlamlaşmıştır.
- Osmanlı, diğer devletlere borçlanmıştır.
- Osmanlı sanayisi büyük bir darbe görmüştür.
- Osmanlı Devletinin mali çöküntüsü hızlandı.
- Osmanlı ekonomisi olumsuz yönde etkilenmiştir.
- Osmanlı devletinde satılan kaliteli ve ucuz Avrupa malları Osmanlı üretiminin azalmasına sebep olmuştur.
- İşsizlik artmıştır. Küçük iş yerleri kapatılmıştır.
- Esnaf dayanışma kuruluşu olan Loncalar bu gelişmeler nedeni ile eski önemini yitirip kaybetmiştir.
- Osmanlının siyasi ve iktisadi yapısı başka bir boyuta taşınmıştır.
- İhracattan alınan vergi artmış, ithalatta gümrük indirimi olmuştur.
- “Rusumatı dahiliye” denilen iç gümrük kalkmıştır.
- Tanzimat Fermanı’nın ön hali gibi değerlendirilebilinir.
- Yerli tüccarlar iç gümrük öderken yabancılar bundan kurutulmuştur.
- Sonuçları itibariyle Osmanlı devletinin bozuk olan ekonomisi daha da çöküş yaşamıştır.
Bu antlaşmalara benzer antlaşmalar başka devletlerle de imzalanmıştır. Bazı ülkeler şunlardır: Fransa, İsveç, Norveç, Hollanda, Danimarka, İspanya,Portekiz ve Belçika.
Yardımcı Olabilecek Video:
Faydalı Bağlantılar:
teşekkürler bilgi için.
Çok yararlı bilgiler. Teşekkürler.
Beyrut Limanı’daki patlamanın ekonomik etkileri üzerine düşünceler İlhami Genç’in Liman Ekonomisi kitabından ; ABD’de batı kıyısı limanlarının 10 gün süresince kapatılması (liman işçilerine bağlı olsa da aynı kapanma terörist saldırılardan da kaynaklanabilir): GSYH’da Hong Kong, Malezya ve Singapur’daki düşüşün yüzde 1.1 olacağı tahmin edilmektedir
Yine “İlhami Genç’in Liman Ekonomisi” kitabından bir başka anekdot; Dünya barışı dünya ticaretinden dünya ticareti dünya limanlarından geçer.”
Ortadoğunun hiroşiması Lübnan patlaması ve covid 19’un iktisadi etkilerini anlamak için liman ekonomisi kitabına bi’ göz atmanız yeterlidir.
Liman ekonomisi kitabı acilen yazılmış bir ihtisas ekonomisi kitabı gibi gözükmektedir. Ben de acil okudum. Alan bilgisi istemektedir. Dikkatlice tekrar okuyacağım. Konu ile ilgili uzman kişilerin yeni kaynak eser üretmesinde yarar vardır.