1. Dünya Savaşı sırasında katılım gerçekleştirmiş olan devletler daha kısa süreli bir savaş olmasını beklemekteydiler; fakat düşündükleri kadar kısa süreli bir savaş olmamasından dolayı savaşın her geçen süresi her iki taraf içinde günden güne yıpratıcı bir hal almasına sebep olmaya başlamıştır.
1. Dünya savaşında yer alan ülkeler savaşın bir an önce bitmesi ve barışın sağlanabilmesi için büyük umutlar beslemeye başlamışlardır. O dönemlerde Amerika Birleşik Devletleri’nde başkanlık yapmakta olan Woodrow Wilson 1918 yılının 8 Ocak tarihinde 1. Dünya savaşının sonlandırılmasına yönelik olarak ve her iki tarafın da barışa davet edilebilmesi açısından uygun ortamların oluşturulması artı olarak ta bu koşulların neler olacağına dair 14 prensip oluşturulmuş ve bu prensiplerin neler olduğu yayımlanmıştır.
ABD Başkanı W. Wilson bu prensiplerin yer aldığı ilkelere kendi ismini vererek Wilson ilkeleri olarak adlandırmıştır.
Wilson İlkeleri Amacı ve Önemi
Bu ilkelerin asıl amacı savaş sonunda yani 1. Dünya Savaşının sonlandırılmasının ardından tarafların uyması gerekli olan kuralları belirleyebilmek savaş sonrasında insanların daha fazla zarar görmemesi, barış içerisinde bir yaşam sürebilmeleri için gerekli ortamın oluşturulabilmesi ve uygun bir ortamın hazırlanmasına katkı sağlayabilmektedir. Bundan dolayı da ortaya çıkmakta olan fikirler yazılara dökülmesi ile yayınlanmıştır. İngiltere’nin içinde olduğu itilaf güçleri buna sıcak bakmamışlardır. Büyük savaş sonrası yapılan antlaşmaları bu ilkeler doğrultusunda imzalamamışlardır.

Wilson İlkeleri Maddeleri (Prensipleri)
- Barış antlaşmalarında ve de diplomasilerde her şeyin açık olması. Gizli olarak herhangi bir antlaşmanın yer almaması Devletlerin kendi aralarında bu tarz işlere yönelmesini engelleme kararı.
- Denizlerde uluslararası sözleşmelerin gereğinin yerine getirilmesi ile birlikte tamamen ya da kısmen kapatılabilmesinin yanı sıra savaş ta iken ya da barışta karasuları haricinde tüm sularda serbestlik sağlanabilmesi
- Ülkelerde halkı silahsızlanmaya doğru yönlendirmek silah kullanımının ve halktaki silah stoklarının azalması ile birlikte ülkelerin birbirlerine karşı güvenceler vermesi.
- Savaşlar sonrasında galip gelen Devletlerin yenilgiye uğramış olan devletlerden toprak ve savaş tazminatı gibi tazminat taleplerinde bulunmaması.
- Osmanlı’ya güvenli bir egemenlik alanı sağlanmalı. Bu ülkede yaşayan yerel halklara özerklik verilmelidir. Çanakkale Boğazı kalıcı şekilde açılmalıdır.
- Bağımsız Polonya kurulmalıdır.
- Sömürge Devletlerin bütün istekleri serbest ve de açık bir şekilde tam anlamı ile tarafsız bir şekilde ele alınması, egemenlik sorunları ile karşı karşıya kalınabilmesi durumunda konunun halkın çıkarlarına ve egemenliği tartışılmakta olan devletin isteklerinin eşit bir şekilde taşınabilmesi ilkesine uygunluk göstermesi.
- Rusya İmparatorluğuna ait olan topraklarda yabancı askerlerin çekilmesi, Rusya’yı ilgilendirmekte olan bütün problemlerin kendi siyasal alanda değişimlerini ve de ulusal politikalarını özgür bir şekilde dile getirilmesine imkân sağlayabilecek şekilde dünyada yaşamakta olan diğer ulusların en özgür ve de en uygun bir şekilde çözülebilmesi sağlanabilecektir.
- Tüm Fransız topraklarının özgürlüğüne kavuşması ve de işgal edilmiş olan toprakların geri iadesi yapılması.
- İtalya sınır çizgilerinin açık bir şekilde ulusal sınırlar dâhilinde yeniden belirlenebilmesi
- Macaristan ve Avusturya halkının uluslararası yerlerini belirlenecek ve de bu şekilde güvence altına alınabilecek
- Romanya, Sırbistan ve Karadağ’da yer alan yabancı askerler çekilerek işgal dâhilinde sahip olunan topraklar geri verilecektir. Sırbistan için denize güvenli ve de serbest çıkış imkânı sağlanabilecektir.
- Büyük ya da küçük bütün ülkelerin siyasal anlamda bağımsızlığı için ve toprak bütünlüğü için karşılıklı bir şekilde güvence sağlayabilmek, özel sözleşmeler ile tüm ulusları içine katabilen bir birlik oluşturulabilmesi
Wilson, bu çalışmaları nedeniyle 1919 yılında Nobel Barış Ödülü’ne layık görülmüştür.
ne ilkesi ya ilke mi bıraktınız savaşta bizde