Osmanlı Devleti içerisinde pek çok farklı millet ve azınlık bulunmaktadır. Devletin güçlü olduğu zaman dilimlerinde azınlıklar ile alakalı olan sorunlar uzun sürmeden çözme kavuşturulmuştur.
Osmanlı Devleti’nin giderek zayıflaması ve dağılma sürecine giriş yapması farklı azınlıkların isyan etmelerine ya da kendi devletlerini kurmak istemelerine neden oluştur. Balkan Savaşları’da Osmanlı’nın bu çerçevede yapmak zorunda kaldığı savaşlardan birini oluşmaktadır. Bu durumun anlaşılması açısından savaşlar sırasında Osmanlı’nın ve dünyanın genel durumunun bilinmesi gerekmektedir.
Balkan Savaşları Öncesinde Durum
Baklanlarda yer alan devletler tarih boyunca Osmanlı Devleti ile kısmen de olsa sorunsuz bir ilişki yaşamışlardır. Ancak büyük devletler Osmanlı’nın zayıflamaya başlaması sonrasında bu durumdan kendilerine pay çıkarmak istemişlerdir. Rusya gibi devler o dönemlerde bile doğrudan Osmanlı Devleti’ne karşı direkt olarak savaş açamamaktadır.
Osmanlı Devleti 19. yy içerisinde pek çok ayaklanma ile karşı karşıya kalmıştır. Devletin yeniden gücünü toparlayabilmesi ve azınlıklara karşı tavrını belli edebilmesi için yoğun bir çaba göstermesi gerekmiştir. Hükümetin ayaklanmalara karşın mücadele verirken 1. Balkan Savaşı’nın patlak vermesi devleti zor duruma sokmuştur.
1. Balkan Savaşı Nedenleri
1. Balkan Savaşı nedenleri arasında Rusya’nın önemli bir payının olduğu bilinmektedir.
- Fransız İhtilali’nin milliyetçilik fikrinin etkileri,
- Rusya’nın Akdeniz’e inmek için Balkan ülkelerini kışkırtması,
- Balkan Devletleri’nin (Sırbistan, Karadağ, Yunanistan, Bulgaristan) ittifak yapmaları.
Rusya, Osmanlı’ya bir darbe vurabilmek için uzun süre boyunca Balkan Devletleri’ni kışkırtmıştır. Bu süreç içerisinde devletlere “Panslavizm” düşüncesi aşılanmıştır.
Yaşanan gelişmelere karşın Osmanlı Devleti’nin hamle uygulayamaması “Hasta Adam” teorisini güçlendirmiştir.
1. Balkan Savaşının Başlaması
Savaş: 1912 yılında 4 Balkan Devleti’nin saldırısıyla başladı. Bu arada Arnavutluk bağımsızlığını ilan etti.
Karadağ Prensliği, savaşı başlatan prenslik olarak bilinmektedir. Karadağ’ın savaş konusunda ilanından sonra Balkanlarda sıralı bir şekilde ilanlar başlamıştır. Yunanistan, Bulgaristan ve Sırbistan da savaşa dâhil edildi.
Savaşı açan taraf olmamasına karşın Osmanlı, ilk taarruz harekâtını düzenlemiştir. Ancak eski disiplininde olmayan Osmanlı ordusu taarruz sonrasında yenilgiye uğramıştır. Yaşanan gelişmelerden sonra toparlanmak isteyen ordu bir miktar geri çekilmek istemiştir. Lakin Balkan Devletleri bu geri çekilme stratejisini yapmış oldukları saldırılar neticesine yenilgiye dönüştürmüştür.
Osmanlı ordusunun düzenli birlikler halinde düşman karşısında durabilmesi ancak Çatalca Hattı’nda mümkün hale geldi.
1. Balkan Savaşı Sonuçları
Savaş sonrasında Selanik gibi önemli noktaların tek bir kurşun dahi atılmadan teslim edildiği ortaya çıkmıştır.
- 1913 Londra Konferansı yapıldı,
- Arnavutluk bağımsızlığını resmi olarak ilan etti,
- Makedonya ise galip devletler tarafından pay edildi,
- Midye-Enez çizgisinin batısında kalan topraklar Balkan Devletleri’ne bırakıldı,
1. Balkan Savaşı sonuçları arasında Balkan Devletleri’nin hemen hemen hepsinin bağımsızlıklarını ilan ettikleri bilinmektedir.
Durumun oldukça vahim olması sebebi ile savaşın yinelenmesi sonucu 2. Balkan Savaşı meydana geldi.
Ayrıca o dönemde kontrollü olarak tutulan 2. Abdülhamit’e de yenilgi hemen haber verilmemiştir. Bilinenlere göre 2. Abdülhamit, 1. Balkan Savaşı’nın sonuçlarını çok sonradan öğrenmiştir.
1. Balkan Savaşı Önemi
1. Balkan Savaşı’nın kendini net olarak gösterdiği dönemlerde Balkanlarda sadece Balkan milletleri bulunmuyordu. Osmanlı politikaları gereğince azınlıkların devlete alışması için zamanında yapılan göçler neticesinde Balkanlar üzerinde hatırı sayılır miktarda Türk nüfusu yer alıyordu.
Osmanlı, Balkanlar üzerindeki topraklarını kaybetmesinden sonra pek çok Türk’ün hakkını da kaybetti. Bu nedenden ötürü zaman içerisinde balkan göçleri, orada kalan Türklerin sorunlar yaşamalarıyla ortaya çıkmıştır. Göç edemeyen Türkler arasında ise bazılarının zaman içerisinde asimile olanların yer aldığı bilinmektedir.
Sayılan etmenlerden dolayı Balkanların yitirilmesi Osmanlı Devleti açısından tesiri ve göstermiş olduğu etkileri oldukça büyük bir sonuç olarak gösterilmektedir.
Faydalı bilgiler sağolun.