[antlasmadetay cesit=”0″ imzalanma=”0″ yer=”0″ devletler=”0″ imzalayanlar=”0″ diller=”0″]
Londra Konferansı, Sevr Antlaşması’ndaki bazı konuları tekrar gündeme getirmek ve 1. İnönü Savaşı sonrasındaki Ankara Hükümeti’nin galibiyetiyle alakalı gibi konuları görüşmek üzere İngiltere, Fransa ve İtalya’nın çağrısıyla 21 Şubat 1921 tarihinde Saint James Sarayı Londra’da toplandı.
Londra Konferansı’nın Gelişmesi
Düzenli orduya geçen TBMM, Yunan kuvvetlerini 1. İnönü savaşında yenerek geri çekilmeye zorlamıştı. Dünya basınında ve özellikle de İngiliz ve Fransız hükümetlerinde bu galibiyet şok etkisi yarattı. Her iki ülke de deniz aşırı topraklarını koruyabilmek ve sömürgelerini kaybetmemek adına bir konferans düzenlemeyi düşündüler. Tabi burada diplomatik bazı oyunlar da yer alıyordu. Amaç Yunanlıların tekrar toparlanarak Türklere karşı harekete geçmesini sağlamaktı.
Sevr’, Türk tarafı ve Yunan tarafı kendileri için ayrı ayrı imzalanmıştır. Konferansta Türkler için olan Sevr ele alınmıştır.
Irak’ta yer alan İngiltere, yerel isyanlarla mücadele ediyor hatta bu isyanlar sonucunda bazı bölgelerdeki kontrollerini de kaybediyordu. Sovyet yönetimiyle TBMM’nin yakınlaşmasının da önü kesilmek isteniyordu.
Konferansa Osmanlı Devleti’ni ve Yunanistan’ı da davet ettiler. (Japonya’da yer alıyordu) Ayrıca Ankara’yı temsilen bir adayın katılmasını istediklerini de belirttiler. Burada amaç Osmanlı ile Ankara hükümeti arasında ikilik çıkarmak ve bu ikilikten faydalanmaktı. Yapılan çağrı Mustafa Kemal tarafından kabul edilmedi. Mustafa Kemal, davetin doğrudan TBMM’ye yapılması gerektiğini aksi takdirde katılım sağlamayacaklarını bildirdi. Bunun üzerine İtilaf devletleri Ankara Hükümeti’ni tekrar davet etti. Konferansa TBMM, resmi daveti İtalya’da bekledikleri için gecikmeli olarak katıldı.
Konferansa TBMM’yi temsilen Bekir Sami Bey, İstanbul’u temsilen ise Sadrazam Tevfik Paşa katıldılar. Konuşma sırası Tevfik Paşa’ya geldiğinde “söz Türk milletinin ve hükümetinin temsilcisi olan Bekir Sami Bey’dedir” deyince İtilaf devletlerinin fikir ayrıcalığı çıkarma planları bozulmuş oldu. Ayrıca Bekir Sami Bey’in işi de kolaylaştı. Böylelikle hem Osmanlı hem de İtilaf devletleri TBMM’nin varlığını kabullenmiş oldu. Bundan sonra ki görüşmeler ise Bekir Sami Bey ile devam etti. Yunanistan’da gönderilecek heyetin seçim süreci de sancılı olmuştur. Kalogeropoulos ve Lloyd George arasında Küçük Asya Harekatı ile ilgili bazı görüşmeler de konferans öncesinde yapılmıştır. Kalogeropoulos’a göre, Yunanlılar çok kısa sürede Anadolu’da hakimiyeti sağlayabilecek güçte olduğunu aldığı raporlara güvenerek heyete söylemiştir.
İtilaf devletleri Sevr Barış Antlaşması’nı yaptıkları ufak değişiklikler ile kabul ettirmeye çalıştılar. Türk heyeti bu antlaşmayı reddeceklerini ve Anadolu’nun boşaltılmasını istediklerini belirttiler. Bekir Sami Bey, TBMM’nin onayı olmadan bazı antlaşmalara imza attı. Bu antlaşmalar diplomatik açıdan Türk Devleti’nin tanınmasını sağladıysa da bağımsızlığa aykırı olduğu için meclis tarafından kabul edilmedi.
Yunanistan ise konferans boyunca Sevr’de yer alan Trakya ve İzmir’le ilgili maddelerin kendi çıkarlarına ters düşecek şekilde düzenlenmesine kabul etmiyordu.
Önerilen Sevr Değişiklikleri
- Osmanlı’ya bırakılan Jandarma ve diğer askeri birliklerin sayısı arttırılacak,
- İtilaf Devletleri’nin Osmanlı’da kalmasını istediği subaylaırn sayısı azaltılacak,
- Çanakkale ve İstanbul Boğazlar bölgesindeki itilaf devletlerinin toprak genişliğini biraz ufaltmak,
- Osmanlı yıllık bütçesi üzerindeki etkiyi yüzdesel olarak düşürmek,
- İmar işlerine Osmanlı’ya izin verme,
- Kapitülasyonlarda bazı değişliklerin yapılması,
- Gelibolu’da yönetimi Yunanistan alacak,
- Kürt bölgesinin yüz ölçümüyle ilgili düzenlemelerin yapılması,
- Ermeni sınırının çizilmesi,
- Trakya bölgesinde referandum uygulanacak,
- İzmir kendi başına özerk bir yapıda olacak 5 yıl sonra Milletler Cemiyeti’ne başvuru hakkı olup referandumla Türk veya Yunan tarafına katılabilecek veya istekler değişebilecekti.
TBMM’nin Katılma Amaçları
- Varlığını kabul ettirmek ve Misak-ı Millî‘yi tüm dünyaya duyurmaktı.
- “Türkler barış istemiyor” propagandalarını engellemek.
- Uluslararası platformda saygınlık kazanmak.
Londra Konferansının Önemi ve Sonuçları
- Somut bir sonuç elde edilmemiştir.
- Türk-Yunan savaşı uzamıştır.
- İngiltere ve Yunanistan’ın neler istediği açıkça anlaşılmıştır.
- TBMM, İtilaf devletleri tarafından tanınmış ve kabul edilmiştir.
- Misak-ı Milli resmi olarak tüm dünyaya duyurulmuştur.
- Yunanistan’da siyasi dengeler oynamıştır.
- Türk temsilcileri bu konferansa katılarak barıştan yana olduklarını kamuoyuna göstermişlerdir.
Bu konferanstan sonra Yunan tarafı saldırı hazırlığına başlamış ve 2. İnönü Savaşı çıkmıştır.
Yardımcı Olabilecek Bağlantılar
- Londra Konferansı’ndan dönen Dışişleri Bakanı Bekir Sami Bey’in imzaladığı sözleşmeler
- Yunan Heyeti’nin Tezleri
Yardımcı Olabilecek Video
