Batum Antlaşması

Çeşit	Barış Antlaşması
İmzalanma Tarihi	4 Haziran 1918
Yer	Batum
İmzacı devletler	Azerbaycan Ermenistan Osmanlı İmparatorluğu

Batum (Konferansı) Antlaşması; Bolşevik İhtilali sonrasında; yeni kurulmuş olan Sovyetler Birliği’ne komşu durumunda yer alan ülkeler arasında görüşmeler sonrasında ortaya çıkmış bir sözleşmedir.

11 Mayıs 1918-4 Haziran 1918 tarihleri arasında gerçekleştirilen Batum Konferansı’na Osmanlı imparatorluğu, Ermenistan Demokratik Cumhuriyeti, Gürcistan Cumhuriyeti ve Azerbaycan Milli Şurası katılım gösterdi. Osmanlı İmparatorluğu’nun Ermenistan ile imzalamış olduğu ilk antlaşma özelliği de taşıyan Batum Antlaşması’nda ülkelerin güvenlik politikaları kapsamında görüşmeler sonlandırılmış oldu.

11 Mayıs 1918 tarihinde başlayan görüşmeler sonucunda Kafkasya Bölgesi’nde yer alan ülkeler Batum Antlaşması sonucunda Manevra-yı Kafkasya adı verilen birlik meydana getirilmiştir. Osmanlı 3. Ordusu’nun Erivan’a 7 km kala barış görüşmelerinin başlanılmasına karar verilmiştir.

Batum Antlaşması Maddeleri

1. Batum Antlaşması dâhilinde Ayestefanos ve Berlin Antlaşması ile kaybedilen tüm topraklar geri alınmıştır.
2. Batum dahil tüm toprakların geri alınması üzerine Sovyet Rusya’ya karşı yeniden bir savunma ortamı da meydana getirilmiştir.
3. 15 Ağustos 1918 tarihinde ise Padişah Mehmet Vahdeddin tarafından bir bildiri yayınlanarak; Elviye-i Selase yani Kars, Ardahan ve Batum’un yeniden Osmanlı toprakları içerisinde yer almaya başladığı tüm halka duyurulmuştur.

Antlaşmanın sonrasında Osmanlı’ya katılan üç şehirden sonra Trabzon ili de Plebisit adı verilen referanduma gitme kararı almıştır. Plebisit sonrasında da olumlu sonuç ortaya çıkmıştır. Trabzon ili de Osmanlı topraklarına tekrardan dahil olmuştur.

Batum Antlaşması pek fazla uzun ömürlü olmayan bir sözleşme olarak tarihteki yerini aldı. Batum Antlaşması’nın imzalandığı tarihlerde Osmanlı Devleti; Dünya Savaşı içerisinde olmakla beraber cephelerden önemli sonuçlarla dönemiyor; savaşın kaybeden tarafı olduğu da yavaş yavaş ortaya çıkıyordu. Savaşı kaybetmesinden sonra Osmanlı ile İtilaf Devletleri arasında imzalanacak olan Mondros Ateşkes Antlaşması ile beraber; Osmanlı 1914 yılında var olan sınırlarına geri çekilme durumunda kalacaktı.

13 Ekim 1921 tarihinde yapılan Kars Antlaşması ile Kars ile Ardahan; yeni kurulacak olan Türkiye Cumhuriyeti topraklarında yer alacak ve sınır şehirleri olarak da belirlenecekti; ancak Batum, Gürcistan’da kalacaktı.