Çeşit | Barış Antlaşması |
İmzalanma Tarihi | 21 Mart 1590 |
Yer | İstanbul |
İmzacı devletler | Osmanlı İmparatorluğu Safevi Devleti |
Dilleri | Osmanlı Türkçesi, Farsça |
Ferhat Paşa Antlaşması (İstanbul Antlaşması), Padişah 3. Murat zamanında 1590 tarihinde imzalanan ve Osmanlı-Safevi arasında yapılan savaşı sona erdiren bir antlaşmadır.
Şah İsmail’in yerine tahta geçen Tahmasb oğullarından olan Mehmed Hüdabende zamanında Kafkasların tamamını ele geçirmek isteyen Osmanlılar sürekli olarak asılsız sebepler ile Safevi’lere seferler düzenlediler.
1578’de Osmanlı-Safevi savaşlarında Osmanlı Devleti, Kırım ile karadan bağlantı kurarak Rusların Karadeniz’e inmesini engellemek amacı ile 15 Mayıs 1583 tarihinde Meşaleler Savaşı (Osmanlı ordusu gece vakitleri binlerce meşaleler yakılarak devam edilen bir savaş olduğu için bu isim verilmiştir. Bu savaş 3 gün, 3 gece sürdü) ile bu seferler başlamıştır.
Şah Hüdabende, Serdar Lala’nın başarılı bir şekilde devam ettirdiği seferler karşısında barış istemek durumunda kalmıştır. Sefer sırasında Şah Hüdabendi’nin ölümü ile yerine oğlu Şah Abbas geçer. Şah Abbas bu barışı kabul etmeyerek savaşı devam ettirir. Osmanlı Devleti’nden serdarlığa getirilen Ferhat Paşa saldırıyı başarılı bir şekilde devam ettirir iken Safevilerin Özbek Sultanı Abdullah Han ile arası bozulur. Safevi Devleti böylelikle iki taraflı olarak savaşı devam ettiremeyeceğini düşünerek Osmanlı ile barış yapmak durumunda kalır.
Antlaşmayı imzalamayı kabul eden Safeviler ile Osmanlı Devleti’nden Ferhat Paşa’nın 1590 yılında İstanbul’a gönderdiği heyet, barış antlaşmasını; Erdebil Hanı Medhi Kulu Han Başkanlığında imzalamıştır.
Ferhat Paşa Antlaşması Maddeleri
- İran’ın kuzey batısındaki en büyük şehir olarak kabul edilen Doğu Azerbaycan Eyaleti’nin yönetim merkezi olan Tebriz, alınan kararlar sonucunda Osmanlılara verilmiştir.
- Karadeniz’in doğu kıyısında bulunan ve Güney Kafkasya’da yer alan Gürcistan’ın kuzeyinde Rusya; Güneyinde Azerbaycan, Ermenistan ve güneybatısında Türkiye yer almaktadır. Batı sınırını Karadeniz’in belirlediği Gürcistan, Osmanlı Devleti’nin egemenliği altına bırakılacaktır.
- Günümüzde Küçük Kafkas Dağları’nın yüksek kesimlerinden alçak kesimlerine uzanan Azerbaycan’ın batısı ve Ermenistan’ın güneyinde bulunan, Kura ve Aras Irmakları arasında yer alan tarihi ve coğrafi bölge olan Karabağ, Osmanlılara bırakıldı.
- Rusya’ya bağlı bulunan Dağıstan ile birlikte Şirvan, Urmiye ve Revan Osmanlı Devletine bırakılacaktır.
- Ayrıca, Safevi Şahı İslam halifelerinden Ebu Bekir ve Ömer, Hz. Peygamberin zevcesi Ayşe hakkında ve Osmanlı Devleti hakkında kötü söz söylememesi için taahhüt etmektedir.
Ferhat Paşa Antlaşması Önemi
Duraklama döneminin ilk antlaşması olan Ferhat Paşa Antlaşması ile birlikte Osmanlı Devleti daha önce sahip olamadığı toprakları ele geçirerek doğudaki en geniş sınırlarına ulaşmıştır.